Jestem wywyższającym się snobem

W grupie FB dla moli książkowych, do której należę, odbyła się wczoraj interesująca dyskusja. O książkach, oczywiście. A raczej o tym, co jest dobrą a co złą książką, i czy właściwie można mówić o złych książkach.

Otóż część osób, znaczna, twierdzi, że nie wolno. Bo to wywyższanie, stygmatyzacja, snobizm, a o gustach się nie dyskutuje, a w ogóle jak możecie wchrzaniać się ludziom w biblioteczki. Bo oznacza, że w tym pluszowo-różowym świecie są ludzie, którzy mordują troskliwe misie. Bo jeśli komuś się coś podoba, to innym nic do tego.

Za każdym razem gdy krytykujesz książkę, misie są nieszczęśliwe.

No i nie ma siły, nie mogę się zgodzić. Jestem wrednym stygmatyzującym innych snobem .

Nie wyśmiewam ludzi, za to co czytają. Naprawdę. Wręcz cieszę się, że ktoś czyta, nawet jeśli to Zmierzch, Grey albo Katarzyna Michalak. Jeśli komuś się podoba, mi nic do tego, co najwyżej mogę porozmawiać, wymienić uwagi. Ale jeśli ktoś twierdzi, że powyższe książki to dobra literatura,  to mam ochotę wyjść z siebie. I stanąć obok. I pozwolić mojej Wewnętrznej Bogini takiego delikwenta zamordować, a potem pociągnąć jego zwłoki za jej rydwanem do Walhalii.  Bo to nie są dobre książki. Dobre książki poza ciekawą historią oferują dobrze napisanych bohaterów, ładny język. Dobre książki nie szerzą złych stereotypów, nie wprowadzają czytelnika w błąd. Mogą się nie podobać, możemy się wkurzać na Autora za to jak poprowadził fabułę, ale dobre książki pozostawiają uczucie, że powiedziano nam coś ważnego. 

Rozumiem, czemu każda dziewczynka pokochałaby tę suknię. Ale to nie czyni jej ładną czy gustowną.

Tymczasem mam wrażenie, że coraz powszechniej dobra książka=książka, która mi się podobała. Bo szybko się czytała, bohaterka miała ładne sukienki, a główny bohater to ciacho, bo nie trzeba było myśleć.  Nie ma nic złego w czytaniu literatury rozrywkowej*. Ale  trzeba umieć odróżnić, czy to wciągająca, pogodna lektura, czy może coś więcej. Zrobić pół kroku w tył i zastanowić się, co Autor/Autorka chcieli nam powiedzieć. Czasami wyjdzie nam, że nic, ale czasami wyjdzie, że jednak chcieli przekazać coś ważnego. Tylko to  nie jest umiejętność, którą się wysysa z mlekiem matki, żeby ją wyrobić, trzeba swoje przeczytać. Bo nawet w najgorszym chłamie można znaleźć celną uwagę, czy obserwację która nas poruszy. 

To my, książkowe snoby.

Literatura rozrywkowa to taka sama forma rozrywki jak gry komputerowe, czy seriale telewizyjne. Szczerze mówiąc, denerwuje mnie, kiedy ktoś twierdzi, że jest lepszy bo czyta, podczas gdy inni oglądają seriale. Nie wiem, kto lepiej spędza czas- widz „Broadchurch” czy czytelnik „Gry o Ferrin”- mam wrażenie, że ta pierwsza osoba spędza czas na czymś bardziej wartościowym. To, że zamiast obrazków są literki nie oznacza, że trafiliśmy na wyższy stopień wtajemniczenia. A mam wrażenie, że część moli książkowych uważa, że są lepsi i mogą z góry patrzeć na zapalonych graczy czy kinomaniaków. No bo oni oglądają obrazki, a my korzystamy ze szlachetnego medium poruszającego wyobraźnię.  Tak jakby gry nie poruszały.

Istnieją złe książki.

Powiedzenie, że X to zła książka, nie odbiera nikomu wartości jako czytelnikowi (i jest czymś innym, niż powiedzenie „Uważam, że czytający X to idioci”). Odbiera wartość książce, nie ludziom, nie ich czytelniczym przeżyciom. Jeśli ktoś szczerze zachwyca się Zmierzchem, oznacza tylko, że powinien czytać więcej książek, nie że jest głupi.

Obraz Ralfa Heynena, STĄD

I jeszcze argument, który mi osobiście zrobił dzień, a poza tym sprawił, że witki opadły. Jak ktoś chce wartościowej literatury, to niech idzie do biblioteki, tam jest mnóstwo klasyki. A jak ktoś chce wartościowej współczesnej literatury? Chciałby poczytać powieści, które powygrywały nagrody? Takie Ancillary justice? Albo Pas Pleurer? Albo ciekawią go nowi pisarze afrykańscy. Skąd przekonanie, że wartościowa to musi być tylko klasyka?

 Do poczytania:

Catus Geekus i Prosto z mostu

·         *Zarzucono nam w tej dyskusji, że jesteśmy nieludzkie, bo co z osobami, które ze względu na stan zdrowia, mogą czytać tylko lektury lekkie, łatwe i przyjemne. Odpowiedź brzmi, nic. Jeśli ktoś jest w stanie/potrzebuje takich lektur, niech czyta. Niech się nimi cieszy. To nie jest dyskusja o tym, jakie książki należy czytać.